Η ανάπτυξη του λόγου στο παιδί είναι μια συναρπαστική εμπειρία. Η περίοδος κατά την οποία, το παιδί εξελίσσεται γλωσσικά εμπλουτίζοντας καθημερινά το λεξιλόγιο του και αναπτύσσοντας την ικανότητα να χειρίζεται με ακρίβεια τη μητρική του γλώσσα, σεβόμενο γραμματική και συντακτικό σαν να τα έχει διδαχτεί, μοιάζει με θαύμα. Κάθε γονιός βιώνει διαφορετικά το Θαύμα του Λόγου.
Δεν υπάρχει σωστό και λάθος, κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ως γονείς αποδεχόμαστε και παρατηρούμε την διαφορετικότητα των παιδιών μας, αποφεύγοντας συγκρίσεις. Η εγκατάσταση του λόγου εξαρτάται α) από την οργάνωση του εγκεφάλου και β) από το οικογενειακό- κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο μεγαλώνει το παιδί.
Οι νέοι γονείς συχνά προβληματίζονται και ανησυχούν για την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του μωρού τους. Η Ευρωπαική Επιτροπή Λογοπεδικών (CPLOL) σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Λογοπεδικών (ΠΣΛ) δημιούργησαν ένα σύντομο ερωτηματολόγιο που απευθύνεται σε γονείς παιδιών ηλικίας από 18 μηνών εως 4,5 χρονών. Σκοπός του συγκεκριμένου εργαλείου είναι:
- Να ευαισθητοποιηθούν οι γονείς, σχετικά με την ανάπτυξη ομιλίας του παιδιού τους.
- Να γνωρίσουν–παρατηρήσουν συγκεκριμένες δεξιότητες που αποτελούν απαραίτητη προυπόθεση για την ανάπτυξη – κατάκτηση του λόγου.
- Να παρέμβουν έγκαιρα, εφόσον κριθεί αναγκαίο, για την αποφυγή μαθησιακών δυσχερειών στο μέλλον.
Εάν το παιδί σας είναι 18-20 μηνών, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και απαντήστε με ναι ή όχι.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ και ΠΡΟΣΟΧΗ
- Το παιδί σας ανταποκρίνεται όταν κάποιος του μιλά από πίσω με χαμηλή φωνή;
- Δείχνει ενδιαφέρον γι’αυτό που του λέτε;
- Του αρέσει να παίζει παιχνίδια μαζί σας;
- Μπορεί να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα για μερικά λεπτά;
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
- Το παιδί σας δείχνει ένα αντικείμενο όταν το ονομάζετε;
- Προσπαθεί να επικοινωνεί με χειρονομίες και μιμήσεις;
- Παίζει χρησιμοποιώντας τα παιχνίδια του με φαντασία και δημιουργικότητα;
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
- Το παιδί σας ανταποκρίνεται στο όχι σταματώντας την δραστηριότητα που κάνει;
- Αν το ρωτήσετε που είναι η μπάλα μπορεί να τη βρεί ανάμεσα σε άλλα αντικείμενα;
- Μπορεί να φέρει γνώριμα αντικείμενα από το διπλανό δωμάτιο όταντου ζητηθεί;
ΕΚΦΡΑΣΗ
- Στο παιδί σας αρέσει να επαναλαμβάνει αυτό που ακούει;
- Προσθέτει καινούριες λέξεις σε αυτά που λέει;
- Συνδυάζει δύο λέξεις για να εκφράσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του;
Εάν απαντήσατε αρνητικά σε τρεις ή περισσότερες ερωτήσεις, σας προτείνουμε να απευθυνθείτε σε λογοπεδικό για αξιολόγηση.
Εάν το παιδί σας είναι 2,5 ετών, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και απαντήστε με ναι ή όχι.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ και ΠΡΟΣΟΧΗ
- Το παιδί σας ανταποκρίνεται όταν κάποιος του μιλά από πίσω με χαμηλή φωνή;
- Δείχνει ενδιαφέρον όταν του διαβάζετε ένα παραμύθι;
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
- Αρέσει στο παιδί σας να παίζει με άλλα παιδιά;
- Συνηθίζει να μιμείται γνώριμες δραστηριότητες όταν παίζει (π.χ. όταν κάνει μπάνιο, ταίζει την κούκλα του, κάνει το γιατρό);
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
- Μπορεί το παιδί σας να φέρει κάτι που του ζητήσατε χωρίς να του το δείξετε με χειρονομίες;
- Μπορεί να εκτελέσει μια σύνθετη οδηγία (π.χ. «βγάλε τις κάλτσες σου και φόρεσε τις παντόφλες σου»);
ΕΚΦΡΑΣΗ
- Αρέσει στο παιδί σας να μιλά και να κάνει ερωτήσεις;
- Χρησιμοποιεί περισσότερο λέξεις από χειρονομίες για να εκφραστεί;
- Χρησιμοποιεί συνεχώς καινούριες λέξεις;
- Είναι η ομιλία του κατανοητή και σε άλλους εκτός από εσάς;
- Συνδυάζει λέξεις και φτιάχνει μικρές προτάσεις (π.χ. «η μαμά πίνει νερό»);
- Μιλάει με ομαλή ροή χωρίς διακοπές κι επαναλήψεις;
Εάν απαντήσατε αρνητικά σε δύο ή περισσότερες ερωτήσεις, σας προτείνουμε να απευθυνθείτε σε λογοπεδικό για αξιολόγηση.
Εάν το παιδί σας είναι 4,5 ετών, διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω ερωτήσεις και απαντήστε με ναι ή όχι.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ και ΠΡΟΣΟΧΗ
- Το παιδί σας ανταποκρίνεται όταν κάποιος του μιλά από πίσω με χαμηλή φωνή;
- Ακούει και αντιδρά ενεργά όταν του λέτε μια ιστορία ή του διηγείστε κάτι που συνέβη;
- Μπορεί να συγκεντρωθεί σε ένα θέμα όταν εμπλακεί σε σύντομη συζήτηση μαζί σας;
ΕΚΦΡΑΣΗ
- Καταλαβαίνει τις ερωτήσεις, προτροπές και τις ιστορίες που του διηγείστε;
- Αντιλαμβάνεται τις έννοιες χώρου και χρόνου;
- Καταλαβαίνει ότι τα αντικείμενα μπορούν να ομαδοποιηθούν (π.χ. η μπανάνα είναι φρούτο, η μπάλα είναι παιχνίδι κλπ);
- Όταν μιλάει το παιδί σας γίνεται κατανοητό και από άλλους εκτός από εσάς και τα μέλη της οικογένειας;
- Προφέρει σωστά όλους τους ήχους της ελληνικής γλώσσας;
- Μιλάει με κανονική ροή χωρίς διακοπές, δισταγμούς κι επαναλήψεις;
- Χρησιμοποιεί το πρώτο πρόσωπο «εγώ» καθώς και άλλες προσωπικές αντωνυμίες;
- Όταν μιλάει χρησιμοποιεί λέξεις που εκφράζουν χρόνο και τόπο (π.χ. «μετά», «αύριο», «μέσα», «έξω»);
- Αρέσει στο παιδί σας να παίζει με τις λέξεις φτιάχνοντας στιχάκια και ομοιοκαταληξίε.
- Μπορεί να διηγηθεί με συνοχή μια ιστορία ή ένα γεγονός που άκουσε;
Εάν απαντήσατε αρνητικά σε δύο ή περισσότερες ερωτήσεις, σας προτείνουμε να απευθυνθείτε σε λογοπεδικό για αξιολόγηση.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Λογοπεδικών (CPLOL) Πανελλήνιος Σύλλογος Λογοπεδικών (ΠΣΛ)
Λίνα Κατσίγκρη PhD
Νευρογλωσσολόγος – Λογοπεδικός